Οι Ιάπωνες φημίζονται για τις ταινίες τρόμου τους, όμως δεν γίνεται το ίδιο στα anime που βγαίνουν. Γιατί συμβαίνει αυτό;

Καταρχήν, θα ήθελα να ξεχωρίσω τις δύο έννοιες «θρίλερ» και «τρόμου», έννοιες που έχω την εντύπωση ότι το Ελληνικό κοινό έχουμε μπερδέψει στο μυαλό μας. Θρίλερ δεν σημαίνει τρόμος. Θρίλερ βγαίνει από τη λέξη «thrill» και είναι το συναίσθημα της αγωνίας που νιώθει κάποιος και δεν συνδέεται απαραίτητα με τον τρόμο. Ναι μεν μια ιστορία τρόμου μπορεί να μπει και στην κατηγορία θρίλερ, όμως θρίλερ μπορεί να θεωρηθεί και μια περιπέτεια όπου έχει αγωνία. Για παράδειγμα, το Death Note είναι αστυνομικό θρίλερ, δεν περιλαμβάνει όμως στοιχεία τρόμου. Εγώ θα μιλήσω στο άρθρο αυτό συγκεκριμένα για την κατηγορία του τρόμου.

Υπάρχουν οι σειρές όπως τα Another, Shiki, Higurashi no naku koro ni, όπου θεωρούνται τα κορυφαία anime τρόμου. Πέρα όμως από αυτά, δύσκολα θα βρει κάποιος άλλα παραδείγματα να αναφέρει, όπου μπορούν να σταθούν επάξια σαν anime τρόμου. Σκέφτηκα να αναλύσω λίγο τη γνώμη μου πάνω στο θέμα γιατί δεν υπάρχουν αρκετά αξιόλογα anime τρόμου. Αφορμή γι’ αυτές τις σκέψεις ήταν δύο πράγματα: η πρόσφατη σειρά Ito Junji Collection και ένα πρόσφατο άρθρο που έγραψα «Γιατί αγαπάμε τα anime», όπου αναφέρω ότι τα anime είναι το ιδανικότερο μέσο για να μεταφέρει κάποιος και να εξιστορήσει οποιαδήποτε ιστορία θέλει πραγματικά.

Ο κύριος λόγος που συμβαίνει αυτό είναι καθαρά οπτικό θέμα. Ναι μεν τα anime είναι το ιδανικότερο μέσο να δημιουργήσει κάποιος οποιαδήποτε ιστορία θέλει, επειδή ο εγκέφαλος καταλαβαίνει εξ’ αρχής ότι αυτό που βλέπει δεν είναι αληθινό, άρα όταν βλέπει υπερφυσικές δυνάμεις για παράδειγμα δεν τις καταλαβαίνει σαν κάτι που ξεχωρίζει αρνητικά, αλλά ταιριάζει με το υπόλοιπο σύνολο, αφού ολόκληρη η εικόνα που βλέπει ξέρει ότι είναι ψεύτικη, όμως ακριβώς αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα anime δεν κάνουν καλά horror adaptions. Μπορεί το μέσο αυτό να έχει τη δυνατότητα να τραβήξει τη φαντασία σχεδόν χωρίς όριο, όμως, κακά τα ψέματα, δεν πρόκειται να τρομάξει κανείς με τη ζωγραφιά ενός βρικόλακα ή ενός τέρατος. Ενώ, οι live action παραγωγές χρησιμοποιούν 3D animation γι’ αυτόν τον σκοπό, ή πρακτικά εφέ και μακιγιάζ και, όταν αυτά γίνουν σωστά, το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό και τρομακτικό.

Εφόσον τα anime δεν μπορούν να τρομάξουν το κοινό με την εικόνα τους μόνο, βασίζονται περισσότερο στα ηχητικά εφέ, τη μουσική και γενικότερα την ατμόσφαιρα. Γι’ αυτό και στα anime βλέπουμε σειρές ψυχολογικού τρόμου, όπως είναι τα Another, Shiki και Higurashi no naku koro ni που ανέφερα παραπάνω. Και τα τρία είναι πολύ ατμοσφαιρικά, το καθένα με το δικό του στυλ. Αλλά και γι’ αυτό, έχουμε πολύ καλές παραγωγές στα anime με ιστορίες αγωνίας και θρίλερ. Τα anime είναι εξαιρετικό μέσο για τέτοιου ιστορίες. Οι εκφράσεις των προσώπων, τα ειδικά εφέ, η μουσική, τα χρώματα και η ατμόσφαιρα γενικότερα είναι εργαλεία που μπορεί να χρησιμοποιήσει κάποιος στα anime για να αποδώσει την αγωνία και την ένταση.

Άλλος ένας λόγος που δεν βλέπουμε πετυχημένα anime τρόμου είναι επειδή γενικά η συντριπτική πλειοψηφία των anime είναι βασισμένα σε manga, visual novel, light novel κοκ. Ο αριθμός των original ιστοριών είναι εξαιρετικά μικρός. Όπως είναι φυσικό, στα manga και στα visual novel, ο τρόπος που αφηγούνται τις ιστορίες και ο ρυθμός με τον οποίο αυτές τις αφηγούνται είναι εντελώς διαφορετικός από τα anime γιατί πρόκειται για εντελώς διαφορετικά μέσα απόδοσης της ιστορίας. Αν και είναι πολύ δύσκολο να κάνεις jumpscare στα manga και τα visual novel, αυτά έχουν ένα εντελώς διαφορετικό, όμως πολύ μεγάλο πλεονέκτημα: ο ρυθμός τους είναι αργός. Στα anime ισχύει ό,τι ισχύει σε όλες τις σειρές. Ο ρυθμός είναι γρήγορος, περνώντας άμεσα από τη μια σκηνή στην άλλη. Άρα βασίζονται στην εικόνα και στον ήχο για να περάσουν τον τρόμο και την αγωνία. Τα manga και τα visual novel όμως, δεν έχουν κίνηση, άρα βασίζονται στο κείμενο και στον σχεδιασμό για να συγκλονίσουν τον αναγνώστη. Ο ρυθμός είναι πολύ πιο αργός, άρα ο αναγνώστης θα πρέπει να διαβάσει όλη την περιγραφή και να δημιουργήσει με την φαντασία του τον κόσμο που του περιγράφεται. Έτσι, έχει όλο τον χρόνο για να απορροφηθεί σε αυτόν τον κόσμο και να νιώσει τον τρόμο, που δημιουργείται μέσα στο ίδιο του το μυαλό. Στις σειρές, ο θεατής τα βλέπει έτοιμα όλα αυτά, χωρίς να χρειάζεται να βάλει την φαντασία του καθόλου να δουλέψει, οπότε, για τους λόγους που ανάλυσα στην προηγούμενη παράγραφο, δεν αισθάνεται τον ίδιο τρόμο που μπορεί να αισθανόταν εάν διάβαζε την ίδια ιστορία, αντί να την έβλεπε.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι οι ιστορίες του Ito junji. Χωρίς να έχω διαβάσει (ακόμη) καμία, είδα τη σειρά και ο κόσμος που είχε δημιουργήσει με την φαντασία του μου τράβηξε έντονα το ενδιαφέρον. Σαν anime σειρά, ένας λάτρης των ιστοριών τρόμου και, κυρίως, ένας λάτρης του Ito Junji θα τη βρει πολύ απογοητευτική. Όμως, δύσκολα θα μπορέσει να καταφέρει κανείς να αποδώσει καλύτερα τις ιστορίες του Ito Junji σε anime. Ο συγγραφέας αυτός τολμά και τραβά τα όρια της φαντασίας του όσο πιο πολύ γίνεται, δημιουργώντας πρωτότυπες ιδέες και καταστάσεις. Αυτές οι ιδέες μπορούν να αποδοθούν εξαιρετικά σε manga, καθώς βασίζονται πολύ στην ψυχολογία, την ατμόσφαιρα και τον ανατριχιαστικό σχεδιασμό. Όταν προσπαθήσει κάποιος να αποδώσει αυτές τις ιδέες δίνοντας τους κίνηση και πιο γρήγορο ρυθμό, η ιστορία θα χάσει το μεγαλύτερο κομμάτι της ατμόσφαιρας που έχει, άρα θα χάσει και όλη την ουσία από την οποία ο συγγραφέας θέλει να αντλήσει τον τρόμο.

Όπως δύσκολα βλέπουμε καλές ιστορίες τρόμου σε live action ταινίες, οι οποίες να μας έχουν προκαλέσει γνήσιο τρόμο, έτσι δύσκολα θα βρούμε και anime, δυστυχώς. Εάν πόνταρα κάπου, θα ήταν στο να βγει μια original ιστορία, η οποία δεν θα είναι βασισμένη σε manga ή visual novel, η οποία να είναι σχεδιασμένη με βάση το στυλ και τον ρυθμό μιας anime σειράς. Original anime δεν βλέπουμε καθόλου συχνά, οπότε…

Until next time, keep watching anime!

~Satoshi